نقش رهبری امام‌خمینی(ره) در عملیات روانی
فضل‌الله طاهری
از گذشته بسیار دور، عملیات روانی یکی از ارکان اساسی رویارویی و تقابل کشورها و نظام‌ها بوده و ابزار و وسیله بسیار مهم و سرنوشت‌ساز در جهت نیل به اهداف کلان و استراتژیک کشورها به حساب می‌آمده است. تاریخ جنگ‌های گذشته، در صدر اسلام، قبل از جنگ جهانی اول و دوم و بعد از آن مثل جنگ ویتنام، دو کره، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و جنگ آمریکا علیه عراق و ... نمایانگر این موضوع است که تا چه حد و اندازه عملیات روانی در پیروزی و یا شکست جنگ‌ها مؤثر بوده است.
با درسی از گذشته و پیشرفت علوم روز، اهمیت عملیات روانی ابعاد وسیع و گسترده‌ای پیدا کرده و مهم‌ترین آن، عملیات روانی استراتژیک است که دامنه‌اش تمام حوزه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی مردمی، نهادهای انقلابی و حتی رهبری نظام را در برمی‌گیرد و در این راستا از شیوه‌ها و ساز و کارهای مختلف برای وارد آوردن فشار همه‌جانبه به طرف مقابل و تحمیل اراده خود و یا تقویت طرف خودی در جهت مقابله با عملیات روانی دشمن از آن استفاده می‌شود. در این زمینه رهبران هر نظام و کشور در رأس قدرت حکومتی نقش بسیار حیاتی و مهمی را ایفا می‌کنند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام اسلامی، تهدیدات و جنگ روانی همه‌جانبه قدرت‌های بزرگ به ویژه آمریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای او در قالب تحریم‌های اقتصادی و اتهاماتی از قبیل حمایت ایران از تروریسم، دستیابی ایران به سلاح کشتارجمعی و نقض حقوق بشر و مخالفت با صلح خاورمیانه در دستور کار آنها قرار گرفت و به اجرا درآمد تا به زعم خود، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران را با فروپاشی و شکست مواجه نمایند. اما به لطف الهی و رهبری‌های خردمندانه حضرت امام و مقام معظم رهبری تمامی این توطئه‌ها و بحران‌آفرینی‌ها با ناکامی و شکست روبه‌رو شد و دشمن طرفی از طرح‌های شیطانی و سلطه‌جویانه خود نبست.
در این راستا کارکرد و مدیریت رهبری کاملاً آشکار و لازم است به نقش بی‌بدیل او در رأس هرم راهبردی نظام اسلامی در جهت خنثی‌سازی تهدیدات و بحران‌سازی‌ها اشاره شود.
در هر نظام و کشور، رهبران رکن اصلی قدرت در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها به ویژه در موقعیت‌های بحرانی هستند و در نظام جمهوری اسلامی ایران حضرت امام(ره) به عنوان رهبر از همان ابتدای پیروزی انقلاب با یک استراتژی تهاجمی تمام‌عیار، سیاست‌های ظالمانه و زورگویانه قدرت‌های بزرگ به خصوص آمریکا را علیه ملت ایران و مستضعفان جهان برملا می‌کرد و با درایت، نقشه‌های آینده دشمنان را از قبل پیش‌بینی و با هشدارهای پی‌درپی به مردم و مسئولین، آنها را آگاه و آماده مقابله با توطئه‌های دشمنان می‌نمود.
غائله‌های طرح‌ریزی شده داخلی که با حمایت استکبار جهانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفت از آن جمله‌اند که با مدیریت و شجاعت علوی و نفس مسیحایی حضرت امام و اتکال او به خداوند متعال، سیل نیروهای مردمی و بسیج نیروهای انتظامی و نظامی را به حرکت درآورد و غائله‌ها یکی پس از دیگری خاموش و دست دشمنان داخلی و خارجی از تعرض به میهن اسلامی قطع شد.
حضرت امام با الهام از اسلام ناب و قرآن و عترت با یک عملیات روانی دقیق و حساب‌شده و با نهیب و تشرهای دشمن‌شکن خود چنان لرزه و رعشه بر اندام دشمن می‌انداخت که فرصت هر گونه تصمیم‌گیری و اقدام را از او سلب می‌کرد. به عنوان مثال:
1- معرفی ماهیت جنگ، نخستین راهبردی بود که در عملیات روانی از سوی حضرت امام(ره) ارائه شد. امام(ره) جنگ را جنگ حق و باطل تعریف کردند. یعنی به جنگ، ماهیت عقیدتی، سیاسی و دفاعی فرهنگ دادند.
همه احساس می‌کردند از اسلام دفاع می‌کنند و با این دیدگاه هدف استراتژیک در تمامی سطوح کشور شکل گرفت و اهداف عملیاتی و تاکتیکی جنگ هویدا شد و ضمن تقویت روحیه نیروهای خودی، صدام به عنوان کافر مطرح گشت.
2- همین طور طرح دفاع همه‌جانبه و بسیج نیروهای مردمی در مقام مدیریت جنگ از طرف امام(ره) از نمونه‌های دیگر عملیات روانی است.
3- در همین رابطه افزایش اعتماد به نفس در مردم و مسئولین و کوچک و حقیر شمردن دشمن محور دیگری بود که حضرت امام با آن روح امیدواری و قوت قلب را در مردم به جریان انداخت و از همان آغاز جنگ، اقدام نظامی عراقی‌ها را به پرتاب یک سنگ از طرف یک دزد تشبیه کرد.
4- در این زمینه می‌توان به «بهره‌گیری از ایمان دینی و مذهبی مردم نیز اشاره کرد که جوهره اصلی مبارزه با استکبار را تشکیل می‌داد. هر گاه یک مسلمان، جنگ و دفاع را یک تکلیف الهی بداند خودش پیروزی میدان جنگ است و به تعبیر حضرت امام(ره) چه کشته شود و چه بکشد پیروز خواهد بود.
در همین رابطه حضرت امام در رابطه با تهدیدات آمریکا فرمودند:
«آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند» و یا «ما شاخ و دندان آمریکا را شکست خواهیم داد»
این پیام‌ها در واقع دو بُعد داشت؛ یکی ایجاد خودباوری و امیدواری و اعتماد به نفس در مردم و دیگری بازدارندگی و ایجاد رعب و وحشت در دل دشمن.
در مقطعی دیگر حضرت امام فرمودند: «این قرن به خواست خدا قرن غلبه مستضعفین بر مستکبرین است.»
این فرموده حضرت امام فراتر از مرزهای ایران اسلامی و جهان اسلام بود و مستضعفین عالم را مورد خطاب قرار می‌داد که علیه مستکبرین بپا خیزند و طومار آنها را در هم پیچند.
و در نظام جمهوری اسلامی ایران حضرت امام(ره) به عنوان رهبر از همان ابتدای پیروزی انقلاب با یک استراتژی تهاجمی تمام‌عیار، سیاست‌های ظالمانه و زورگویانه قدرت‌های بزرگ به خصوص آمریکا را علیه ملت ایران و مستضعفان جهان برملا می‌کرد
حضرت امام با الهام از اسلام ناب و قرآن و عترت با یک عملیات روانی دقیق و حساب‌شده و با نهیب و تشرهای دشمن‌شکن خود چنان لرزه و رعشه بر اندام دشمن می‌انداخت که فرصت هر گونه تصمیم‌گیری و اقدام را از او سلب می‌کرد
در جایی دیگر حضرت امام(ره) می‌فرمایند: »چنان سیلی به صدام خواهیم زد که از جایش بلند نشود.»
این فرمایش حضرت امام(ره)، پیش‌بینی این بود که صدام در گرداب هلاکت خواهد افتاد و بالاخره نیز او در گردابی که به دست خود به وجود آورد غرق شد.
در همین زمینه، مقام معظم رهبری در راستای تقویت اراده ملت ایران و تضعیف روحیه دشمن می‌فرمایند: »اگر خطری این کشور را تهدید کند اولین نفری که سلاح دست می‌گیرد و جلوی همه با دشمن می‌جنگد من هستم.»
ایشان در پاسخ به حمله نظامی آمریکا نیز می‌فرمایند: «ممکن است شروع تهاجم و حمله نظامی با آمریکا باشد ولی پایانش با او نیست.»
این گفته‌ها و فرمایشات حاکی از یک نوع تهاجم روانی علیه دشمن و بازدارندگی و قوت قلب برای مردم ایران است که محور اصلی آن رهبری است.
فرمایشات و صحبت‌هایی از این دست که حضرت امام و مقام معظم رهبری در این عرصه دارند بسیار زیاد است و یک نوع عملیات روانی محسوب می‌شود که به طور اجمال و اختصار به آن پرداخته شد.
اینها نمونه کوچکی از حجم بالای عملیات روانی در جهت تهدیدزدایی و بازدارندگی است که در گفتار و سیره رهبری علیه دشمنان به کار گرفته شده است و در برهه‌های زمانی خاص اثر مطلوب خود را گذاشته و نظام و کشور را از بحران‌ها و چالش‌های احتمالی و یا حتمی در گذشته و آینده نجات داده و باعث عبور نظام از این بحران‌ها و حرکت رو به جلوی کشور شده است.
نکته مهم در این مقاله آن است که همه مسئولین و دست‌اندرکاران و مردم عزیز به این مهم عنایت و توجه کافی مبذول داشته باشند و در شعار و عمل در راستای فرمایشات و منویات حضرت امام و مقام معظم رهبری حرکت کنند و با وحدت و انسجام کامل در جهت تحقق آن گام بردارند تا به حول و قوه الهی، روز به روز شاهد عزت و سربلندی هر چه بیشتر نظام اسلامی و خواری و ذلت دشمنان باشیم.
basij.um.ac.ir